01/11/2023

Навагодняе

  •  Перад Новым годам неабходна было вярнуць усе даўгі, каб не расплачвацца за іх увесь наступны год.
  • Калі ў нвагоднюю ноч з чалавекам нешта здарыцца, то гэта будзе працягвацца ўвесь наступны год.
  • 1 студзеня забаранялася займацца цяжкай працай, інакш потым увесь год працаваць без адпачынку.
  • Каб увесь гандаль ішоў паспяхова, гандляры прадавалі тавар за паўкошту першаму пакупніку.
  • Калі дзяўчына пераапранецца некалькі разоў на Новы год, то ў годзе можна чакаць новае адзенне.
  • У першае навагодняе мыццё ў посуд з вадой трэба было абавязкова пакласці медныя ці залатыя манеты для таго, каб атрымаць прыгадосць і маладосць.


15/10/2023

Пра жаб

  • Прысніць жабу — вельмі кепскі знак.
  • Калі цяжарная жанчына паглядзіць на жабу, ці наступіць, ці пераступіць, - дзіця народзіцца рабым і непрыгожым.
  • Калі жаба заскочыць у хату - да хваробы.
  • Калі дзіця дражняць жабай, то ён вырасце гарбатым.
  • Калі хлопец хоча прываражыць дзяўчыну, ён павінен з’есці лапку жабы. А  калі малады чалавек з’есць жабу цалкам, то пакахае старую жанчыну.
  • Калі забіць жабу - будзе многа дзён ісці дождж, які пазалівае ўсе палі і не будзе ўраджаю.
  • Нельга чапаць жаб, бо з'явяцца бародаўкі.
  • Нельга забіваць жаб, бо маці памрэ.
  • Калі на магіле чалавека многа жаб, то ён пры жыцці быў дрэнным чалавекам і нават чараўніком.
  • Жанчыне нельга чапаць жаб, бо не будзе ўдавацца хлеб.

10/10/2023

Дзень нараджэння ды знешні выгляд

  • Хто ў сераду родзіцца, той да ўсяго здольны.
  • Хто ў маі нарадзіўся, той усё жыццё будзе маяцца.
  • Хто нарадзіўся на маладзіку, той да стіарасцйі будзе выглядаць молада.
  • У каго бровы зрасліся, той дома не памрэ. Смерць яго чакае ў дарозе.
  • Няма нічога лепшага, калі ў дзень нараджэння дзіцяці (у дзень родаў) у хаце будзе старац. Тады жыццё немаўляці будзе доўгае і шчаслівае.
  • Кульгавы, рыжы ды лысы - самы паганы чалавек.


16/08/2023

Пра змей

  • Калі ў хаце завёўся вуж, не трэба чапаць яго, ён ахозвае хату ад нячысцікаў.
  • Калі забіць вужа - памрэ гаспадар, калі забіць вужыху - памрэ гаспадыня, калі забіць вужанятак - памруць дзеці.
  • Убачыць вужа каля хаты - да вялікага шчасця.
  • Калі вуж жыве каля каровы, то яго нельга забіваць - карова таксама памрэ.
  • Калі ж па нейкай нечаканасці нехта забіў вужа, то трэба палку ці камень, якім забіў, выкінуць у ваду, а не то ўся скаціна памрэ.
  • Не чапай гадзюку, а не то будзе няшчасце.

28/07/2023

Пра цяжарных жанчын

  •  Цяжарную жанчыну прасілі першай зайсці ў хату, гэта прыносіла дабрабыт.
  • Цяжарную жанчыну прсілі пакарміць карову хлебам, каб добра пладзілася.
  • Нельга было ступаць на крывое - дзіця народзіцца крывым.
  • Нельга было пераступаць жабу ці забіваць яе, ці нават доўга глядзець - дзіця народзіцца рабым і непрыгожым.
  • Калі замужняя жанчына сніла злоўленую рыбу ці зайчыка - яна зацяжарыла.
  • Цяжарнай нельга было глядзець у калодзеж - дзіця народзіцца сляпым.
  • Нельга было стрыгчы валасы на працягу ўсёй цяжарнасці, каб "не ўкараціць дзіцяці розуму".
  • Нельга было спрачацца, сварыцца, лаяцца, каб дзіця не нарадзілася пакалечаным.
  • Калі на свята ў хату, дзе жыве цяжарная, першым зойдзе мужчына, то ў яе народзіцца сын, калі жанчына - то дачка.
  • Калі падчас цяжарнасці жанчына застаецца прыгожай, то народзіцца сын, калі прыгажосць знікае - то дачка (яна "забірае" прыгажосць у маці).
  • Цяжарным пераступаць праз вяроўкі, ніткі, каб не абкруцілася вакол дзіцячай шыйкі пупавіна.
  • Каб не справакаваць цяжкія роды, не дазвалялася ні зашываць на сабе адзежы і бялізны, ні прышываць на сабе гузік.
  • Выпуклы жывот - на хлопца, пляскаты - на дзеўку.
  • Нельга было цяжарнай жанчыне глядзець на сляпых, глухіх, непрыгожых, калек, кульгавых, вар'ятаў, а то дзіця "забярэ" сабе гэтыя недахопы.
  • Нельга «дражніць» картавага, заіку, шапялявага, імітаваць жывёльныя гукі, напрыклад, сабачы брэх, «курняўканьне» ката, рык каровы ды іншае. Лічылася, што дзіця будзе мець у голасе тыя недахопы, з якіх кпіла маці.
  • Цяжарнай жанчыне забаранялася красці, падманваць, зайздросціць, лаяцца, каб не нарадзіць манюку, злодзея, зайздросніка, грубіяна.
  • Калі роды праходзілі цяжка, гаспадар (муж) павінны быў ажчыніць усе дзверы і вокны ў хаце. Гэта спрыяла хуткаму з'яўленню дзіцяці.

21/05/2023

Ежа і напіткі 2

  • Хто за ежаю пакідае недаедкі, таму чэрці прысняцца.
  • Хто падбірае ды есць чужыя аб'едкі, у таго будуць балець зубы.
  • Той хлеб, што бяруць у дарогу, трэба аддаць дзецям як гасцінец, а то людзі будуць цурацца.
  • Калі хто есць хлеб і не заўважае, што ўзяў чужы кавалак, пра таго кажуць, што ён зайздросны.
  • Калі ад вячэры застаецца страва, то на заўтра можна не чакаць добрага надвор'я.
  • Пасля тлустае стравы нельга піць многа вады, бо будзе хвароба.
  • Калі хто просіць пазычыць хлеба, то нельга адмаўляць, нават калі і самому не хапае, бо прыйдзе вялікае гора і голад.
  • Калі пякуць бліны, то першы аддаюць дзецям, каб у хаце было шчасце і прыбытак. Апошні блін трэба пакінуць на скаварадзе, кабзаўжды была хата багата.
  • Калі страва пры гатоўцы часта перамешваецца, то ў хаце ўсе будуць жыць у згодзе.
  • Каб квашаныя буракі былі смачныя ды доўга захоўваліся, трэба, каб ваду для іх нёс мужчына, а не жанчына.
  • Капуста лепш удаецца, калі яе заквашвае мужчына.

19/05/2023

Ежа і напіткі

  •  Без хлеба нельга есці, бо прыйдзе няшчасце.
  • Калі кавалак хлеба ўпаў на падлогу, яго трэба падняць і папрасіць прабачэння, а то нястача прыйдзе (голад).
  • За ежаю нельга гаварыць, бо ліха (бяда) ускочыць у рот і "з'есць" чалавека.
  • Як ад бохана адрэжуць акраец, то нельга гэтым бокам паварочваць хлеб да сцяны, бо тады ўсе будуць ад гаспадара адварочвацца.
  • Не можна пісь недапітую чарку, каб не стаць п'яніцай.
  • Хто ў шапцы есць, таго людзі будуць лічыць дурнем.
  • Нельга есці сала і запіваць яго вадой, бо будзе вадзянка.
  • Хто есць да службы ў царкве, той скарачае сабе жыццё.
  • Хто вельмі многа есць сала, у таго вочы запухнуць.
  • Калі ў час ежы ў хату пастукае чужы чалавек (або проста падыдзе да людзей, што ядуць), яго трэба запрасіць да стала, бо гэта можа быць святы чалавек.
  • Хто вельмі часта трапляе на чужыя абеды, то лічыцца, што ён хутка збяднее.
  • Калі ў хаце пад сталом ёсць сабака, то першы кавалак - яму, бо не ведаем, з чые ласкі жывём.
  • Нельга есці стоячы - будзе шмат працы або схопіцца хвароба.
  • Нельга есці лежачы, бо станеш беспрытульным.
  • Трэба есці хлеб так, каб не падалі крошкі, бо калі іх падбяруць мышы, то будуць балець зубы.
  • Калі есці хлеб над калодзежам і крошкі ўпадуць у ваду, то хутка памрэ нейкая свойская жывёліна.
  • Калі з рук падае лыжка, то кажуць: ці бязрукі яе трымае, ці хтосьці на абед спяшаецца.
  • Як на стале рассыплецца соль, то будзе ў хаце сварка.
  • З сальніцы нельга браць соль пальцамі, бо будзе рваць пад пазногцямі.
  • Калі на стол забудуць паставіць соль, то гаспадыня захварэе.
  • Не можна есці хлеб каля акна, каб крошкі падалі на падаконне - у хаце будзе многа мух,п авукоў і ўсякай поскудзі.
  • Цэлы хлеб нельга ламаць, трэба рэзаць, бо пакарае бог.
  • Калі ў той час, як рэжуць хлеб, з рук выпадзе нож, - гэта да няшчасця.

16/02/2023

Павер'і на Каляды

  • На Каляды ніхто не працаваў. Нельга было шыць, ткаць, плесці і секчы сякерай. Калі парушыць гэта правіла, то дзеці народзяцца з калецтвамі.
  • Смецце на працягу 2 тыдняў перад Калядвамі не выкідвалі, а складвалі ў асобную кадку і потым, пасля святаў, выкідвалі ў балота. Гэта павінна было прадухіліць з'яўленне пустазелля ў агародзе.
  • Венік, якім падмяталі ўвесь год, гаспадар на парозе рассякаў на тры часткі і спальваў у печы. Лічылася, што венік сабраў за год усе няшчасці і, каб яны не перайшлі ў наступны год, яго трэба спаліць.
  • На працягу 2 калядных тыдняў (з 6 па 19 студзеня) нельга было стрыгчы пазногці. Гэта магло прывесці да хваробы чалавека або скаціны.
  • Калі 7 студзеня ў дом першай заходзіла "чужая жанчына" (суседка, проста знаёмая), то з ёй у хату маглі зайсці хваробы і няшчасце.
  • У хату абавязкова ставілі свежую ваду - сімвал ачышчэння і здароўя.
  • Лічылася, што перыяд ад Каляд да Масленіцы - лепшы для заключэння дагавораў.
  • Нельга было не адчыніць дзверы калядоўшчыкам - гаспадароў тады чакалі няшчасці.
  • На працягу ўсіх Каляд (з 6 па 19 студзеня) забаранялася аддаваць нешта з дому.
  • На Каляды (7 студзеня) забаранялася хадзіць у госці.


20/01/2023

Забабоны на вяселле

  • Жаніцца ў маі - да няўдачы (усё жыццё маяцца), і тыя, хто заключыць шлюб на працягу гэтага месяца, затым будзе з горыччу успамінаць гэты дзень.
  • Вяселле ў чэрвені азначала, што вы будзеце шмат падарожнічаць, а ў верасні - што вы будзеце багатыя.
  • Жаніх не павінен бачыць нявесту ў вясельнай сукенцы да вяселля - да нешчаслівага шлюбу.
  • Дрэнным прадвесцем маладым лічылася ўбачыць свінню, зайца, раскапаных магілу, цяжарную жанчыну, сабаку, саву, змяю, манашку або манаха.
  • Няўдачу нявесце прынясе, калі яна пачуе крык пеўня ў дзень вяселля, а таксама калі яна сустрэне іншую нявесту. Аднак хоць чорная кошка, якая перабягае дарогу, лічыцца знакам няўдачы ў цэлым, калі нявеста ўбачыла чорную котку ў дзень свайго вяселля, гэта лічылася добрым знакам. Таксама поспех прыносілі голуб, жаба, вясёлка і ягня.
  • Дрэнным прадвесцем лічылася звязаць свой лёс вузамі шлюбу з чалавекам, прозвішча якога пачыналася з той жа літары, што і ваша.
  • Калі нявеста знойдзе ў сваім вясельным уборы павука - гэта да шчасця, ён прыносіў поспех.
  • Калі на вяселлі з рук жаніха падаў пярсцёнак, гэта знак, што жаніх памрэ ці захварэе. Калі ж пярсцёнак падалў з рук нявесты, гэта азначала, што яна памрэ першай. Калі кальцо губляў хтосьці акрамя жаніха ці нявесты, гэта ніяк не паказвала на тое, хто з іх памрэ першым, толькі калі пярсцёнак не пакаціла на надмагіллі.